Hội thảo “Phát huy giá trị di sản văn hóa trên quê hương nhà văn Nam Cao gắn với phát triển du lịch bền vững”

Hội thảo “Phát huy giá trị di sản văn hóa trên quê hương nhà văn Nam Cao gắn với phát triển du lịch bền vững” được tổ chức nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ, phát huy và nâng tầm các giá trị di sản văn hóa trên quê hương Nam Cao, đóng góp vào phát triển du lịch, kinh tế - xã hội của địa phương.

Đoàn chủ trì hội thảo gồm: Ông Mai Thành Chung - Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Hà Nam, Ông Trần Minh Ngọc - Phó Chủ tịch HĐND huyện Lý Nhân, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương - Viện trưởng Viện VHNTTTDLVN, PGS.TS Phạm Lan Oanh - Phó Viện trưởng Viện VHNTTTDLVN và Ông Ngô Thanh Tuân - Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Hà Nam.

Hội thảo có sự tham gia của đại diện các đơn vị quản lý nhà nước, các Bộ ban ngành Trung ương; lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Nam, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy, lãnh đạo các Sở, ban ngành của tỉnh; đại diện các hiệp hội, các nhà khoa học, cán bộ nghiên cứu; các địa phương có liên quan và đại diện các cơ quan báo chí truyền thông Trung ương và địa phương.

Nam Cao: Một nhà văn hiện thực lớn

Nam Cao là một nhà văn hiện thực lớn (trước Cách mạng Tháng Tám, một nhà báo kháng chiến (sau Cách mạng), một trong những nhà văn người Việt Nam tiêu biểu, có nhiều đóng góp quan trọng đối với việc hoàn thiện phong cách truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam ở nửa đầu thế kỷ 20. Ông cũng là cây bút xuất sắc của văn học hiện thực phê phán Việt Nam giai đoạn 1930 - 1945, nhà văn tiêu biểu của văn học kháng chiến và là một nhà nhân đạo chủ nghĩa. Với những đóng góp to lớn của mình vào nền văn học nước nhà, ông đã được Đảng và Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (1996), đồng thời tổ chức chương trình “Tìm lại Nam Cao” cũng như Quy hoạch điểm du lịch nhân văn nhằm tưởng niệm nhà văn liệt sĩ Nam Cao tại quê hương ông…

Nam Cao tên thật là Trần Hữu Tri, sinh ngày 29.10.1915 ở làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam Xang, phủ Lý Nhân (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam). Kể từ khi những tác phẩm của nhà văn Nam Cao được xuất bản, giới thiệu đến công chúng từ nửa đầu thế kỷ XX đến nay, quê hương ông, xã Hòa Hậu nói riêng, huyện Lý Nhân nói chung đã được nhiều bạn đọc và du khách biết đến. Không chỉ là mảnh đất của những giá trị văn hóa vật thể độc đáo như đình, đền Đại Hoàng và Khu tưởng niệm nhà văn liệt sĩ Nam Cao, mà nơi đây còn lưu giữ một kho tàng văn hóa phi vật thể phong phú thể hiện qua các phong tục tập quán, lễ hội truyền thống, và đặc biệt là những tri thức dân gian về ẩm thực - với món cá kho làng Vũ Đại nức tiếng. Sự kết hợp hài hòa giữa những di sản vật thể và phi vật thể này đã tạo nên một bức tranh du lịch đa sắc, hứa hẹn mang đến cho du khách những trải nghiệm chân thực, sâu sắc về văn hóa, lịch sử và đời sống con người vùng đất chiêm trũng. Khai thác hiệu quả những giá trị văn hóa này không chỉ góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương mà còn bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa đặc trưng của xã Hòa Hậu - quê hương ông. 

Di sản văn học Nam Cao: Bảo tồn và phát huy giá trị

Tại hội thảo, các nhà khoa học, chuyên gia đã trình bày nhiều tham luận theo 2 nhóm chủ đề gồm: 1/ Thực trạng bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoátrên quê hương nhà văn Nam Cao gắn với phát triển du lịch; 2/ Giải pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá trên quê hương nhà văn Nam Cao gắn với phát triển du lịch bền vững.

Ở góc độ bảo tồn, đáng chú ý có các bài tham luận của GS.TS Trần Đăng Suyền - trường Đại học Sư phạm Hà Nội, tham luận của ông Châu Hồng Thủy - Nguyên Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam tại CHLB Nga, ông Mai Khánh - Hội VHNT tỉnh Hà Nam.

Ông Châu Hồng Thủy  - Nguyên Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam tại CHLB Nga

Đáng chú ý là phần trình bày của TS.KTS Nguyễn Thu Hạnh - Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển Du lịch bền vững về mô hình: “Khu du lịch ‘Làng Vũ Đại ngày ấy". Đây là mô hình khu du lịch văn học đầu tiên tại Việt Nam với nhiều sáng tạo độc đáo, mới mẻ, biến các giá trị văn học phi vật thể, phi hình hài thành các không gian du lịch trải nghiệm phong phú, hấp dẫn, mang đậm bản sắc làng quê Việt Nam cuối thế kỉ XIX - KTS Nguyễn Thu Hạnh nói.

TS.KTS Nguyễn Thu Hạnh - Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển Du lịch bền vững trình bày ý tưởng về mô hình “Khu du lịch ‘Làng Vũ Đại ngày ấy’ - mô hình khu du lịch văn học đầu tiên tại Việt Nam.

Phát biểu kết luận hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho rằng: Sự nghiệp của nhà văn Nam Cao vốn nổi bật như một di sản văn hóa đặc biệt, ngày càng lan tỏa và được đông đảo người dân cả nước cùng bạn bè quốc tế biết đến. Từ các tham luận có thể nhận thấy nhiều đóng góp mang tính mới, đặc biệt là các hướng nghiên cứu tiếp cận di sản nhà văn Nam Cao như một nguồn lực mềm của phát triển địa phương.

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương phát biểu kết luận hội thảo 

Tính mới trong các tham luận thể hiện ở việc kết nối di sản văn học với mô hình phát triển bền vững: từ định hướng phát triển hành lang du lịch văn hóa- văn học; ứng dụng công nghiệp văn hóa trong truyền thông và giáo dục; phát triển tour du lịch văn học trải nghiệm... cho đến việc tích hợp bảo tồn với sinh kế cộng đồng. Một số tham luận còn mạnh dạn đề xuất mô hình số hóa di sản văn học, bảo tàng sinh thái và xây dựng các sản phẩm sáng tạo từ nhân vật và tác phẩm của Nam Cao. Đặc biệt, việc tiếp cận tác phẩm Nam Cao từ góc độ văn học thiếu nhi, thiết kế sản phẩm quà tặng văn học, hay xây dựng bảo tàng theo hình thức hiện đại lấy cảm hứng từ kinh nghiệm quốc tế đều là những gợi mở nghiên cứu mới mẻ và thiết thực. Những hình tượng như Chí Phèo, Thị Nở, Lão Hạc... trong các tác phẩm của nhà văn Nam Cao không chỉ tồn tại trong trang sách mà đã hóa thân thành bản sắc, thành tâm thức của cả một vùng quê, góp phần khắc họa chiều sâu nhân bản của người Việt…, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương nhấn mạnh.

Hội thảo “Phát huy giá trị di sản văn hóa trên quê hương nhà văn Nam Cao gắn với phát triển du lịch bền vững” là một diễn đàn khoa học quan trọng, nơi các nhà khoa học, nhà quản lý và cộng đồng cùng nhau thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm và đưa ra những định hướng chiến lược. Mục đích cuối cùng là khai thác hiệu quả di sản văn hóa, di sản văn học của Nam Cao và quê hương ông, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội chung của tỉnh Hà Nam và đặc biệt là huyện Lý Nhân, sao cho nơi đây không chỉ trở thành một điểm đến hấp dẫn du khách  trong nước và quốc tế mà còn từng bước hiện thực hóa tầm nhìn trở thành “điểm đến văn hóa địa phương hàng đầu thế giới” như một số nhà nghiên cứu và báo chí đã kỳ vọng./.
Một số hình ảnh khác tại hội thảo:

Bài, ảnh: Anh Tuấn